Het is weer even geleden maar ik vond het tijd voor een nieuwe blog nadat ik weer een aantal zaken was tegengekomen die mij aan het denken zette. Het afgelopen half jaar staat bij mij in het teken van de opbouw en opstart van JongerenCentrum Differenze, persoonlijke ontwikkeling, werk en uiteraard privé. In die tijd weer ontzettend veel gedaan, gezien, geleerd en ervaren. Veelal had dit een groot wow gehalte. Wat me al een tijdje bezig houdt, en wat ook een van de redenen was voor de opstart van in eerste aanleg een bedrijfje voor training/advies/coaching en wat vervolgens uitgroeide tot een compleet jeugdcentrum, is de problemen die jongeren (en dus vaak ook de ouders) tegen komen binnen de maatschappij en de huidige jeugdhulpverlening.
Ik merk en zie vaak dat de hulpverlening niet aansluit aan
de behoefte van de hulpvraag van de jongeren, in het bijzonder bij HSPérs. De
maatschappij loopt hierin niet synchroon met de denk-, beleef en gevoelswijze
van deze jongeren waardoor zij veelal vastlopen. Dat klopt ook wel aardig omdat
de maatschappij (nog steeds) uitgaat van “gemiddelden”. En kinderen/jongeren
zijn nou eenmaal niet gemiddeld! Sterker nog: je kunt er vanuit gaan dat elke
jongere uniek is en zich ook uniek mag en kan ontwikkelen. Hmm..dat is jammer!
Dat is vrijwel onmogelijk omdat je gemiddeld moet gedragen en moet zijn. Echter
als je dus een andere denkwijze hebt is dat afwijkend.
Heel eenvoudig gesteld: de wens van jongeren binnen de
hulpvraag is om als vol worden aangezien, behandeld en benaderd worden op
mensenmens niveau. Veel jongeren kunnen niet veel met de hulpverlening omdat
hierin veelal in hokjes gedacht wordt. Heel kort gezegd is veelal de weg binnen
hulpverlening:
-
Een jongere komt met bepaalde klachten, symptomen
of “ander gedrag” bij huisarts;
-
Jongere wordt doorverwezen naar een psycholoog
of psychiater;
-
De klachten/symptomen worden bij elkaar opgeteld
en er wordt gekeken onder welke ziekte/vakje/hokje dit valt;
-
Aan de hand van dit hokje wordt deze jongere
behandeld en krijgt hier (mogelijk) medicijnen voor.
Nou moet ik wel zeggen dat ik in de afgelopen jaren steeds
meer hulpverleners tegenkom die anders denken en handelen. Ik zie daarin zeker
een verschuiving!
Ik hoorde laatst vanuit hulpverleners “die al lang in het
vak zitten” spreken over een jong persoon die al jaren hulp had van
psychologen/psychiaters en al vele therapieën had gevolgd en ook diverse
medicijnen had gehad. Men vertelde dat
zo’n grote diversiteit aan hulp is maar werkt niet bij dit persoon. Sterker
nog: het ging alleen maar slechter met dit persoon.
Ik stelde de vraag: “Of is het zo dat dit persoon nooit de
juiste en passende hulp heeft gekregen waar zij baat bij had en dus
andersoortige hulp nodig had/heeft? “
Daar voegde ik aan toe: Is er een grote diversiteit? Ja, een
grote diversiteit aan instanties, instellingen (open” en gesloten) en een er
zijn vele therapieën zoals EMDR, agressieregulatie, cognitieve therapie, NLP, directieve
therapie, etc. Op zich zeer divers echter:
de basis blijft in grote lijnen hetzelfde, namelijk: therapie vanuit
protocollen, hokjes, vakjes, theorie ofwel denk- en behandelwijze vanuit de
dominante wetenschap. Mijn ervaring is
ondertussen dat vele jongeren, in het bijzonder HSP jongeren, vaak niet veel
zullen aannemen binnen deze vorm van
hulp. Het voelt voor hun niet echt. Het is geleerd vanuit een boekje, is
bedoeld voor gemiddelden en ze worden niet gehoord en begrepen. Ik wil hier uiteraard niet mee zeggen dat het
werk van de huidige hulpverlening helemaal niet werk, niet belangrijk is of dat
het onzin is. Nee, verre van zelf: deze vormen van hulp is en blijft
belangrijk! Ik ben echter wel van mening, omdat ik vrijwel dagelijks jongeren
tegenkom die vastlopen binnen de huidige hulpverlening, dat het van groot belang
is dat er een andere (laagdrempelige) vorm van hulp geboden wordt!
Ok, even een behoorlijk aantal stappen terug! De geest, denk
en gevoelswijze van een mens, in het bijzonder van een jongere bij wie dit
alles in ontwikkeling is, is eigenlijk heel eenvoudig. Zeg twee keer tegen een
kind: “Ik vind jou lastig!”…en een kind zal zich lastig gaan gedragen.
Volgende stap: Op school wordt je al vanaf zeer jonge
leeftijd beoordeeld. Als je niet goed in rekenen of taal bent krijg je hiervoor
extra bijles. Als je drukker bent, snel afgeleid bent, (vaak) in je eigen
bubble zit, of iets dergelijks, dan mag je rekenen op extra hulp en ondersteuning.
Dit met reden om een kind maar gemiddeld te krijgen in de klas en in deze
maatschappij. Als je pech hebt krijg je ook nog medicijnen om je rustiger te
krijgen, beter te laten concentreren, en dergelijke. Inherent aan deze hulp en
ondersteuning en/of medicijnen gaat een kind/jongere veelal denken en voelen:
ik klop niet helemaal, ik spoor niet, ik ben afwijkend, ik doe er niet toe of
zelfs: ik ben kennelijk gek. Ik herhaal: zeg tegen een kind drie keer dat hij
of zij lastig is en hij of zij gaat zich zo gedragen.
Tijdens mijn werk kom ik dit vrijwel dagelijks tegen.
Jongeren die op school, thuis of in het openbaar domein vastlopen. Jongeren die
hulp krijgen, jongeren die zelfs al jaren hulp krijgen via de hulpverlening,
maar die niet verder komen. Sterker nog: jongeren die juist door deze manier
van hulpverlening nog meer dreigen vast te lopen! Met grote regelmaat spreek ik
jongeren die aangeven dat bijvoorbeeld het medicijngebruik meer vervelende
bijwerkingen geven als dat zij er baat bij hebben.
Afgelopen tijd ben ik, als voorbeeld, bezig met het coachen
van een jong volwassene. Hij zocht in de
afgelopen jaren hulp via huisarts, kreeg medicatie en kwam bij een psycholoog
terecht. De reden dat hij hulp vroeg was omdat hij zich onrustig voelde,
ongeconcentreerd was en enorme drukte in zijn hoofd ervoer. Tijdens de coaching
gesprekken ging ik kijken naar mogelijk dieper achterliggende problematiek. Ik
hoorde van hem dat door medicijngebruik zijn emoties afgevlakt raakten maar dat
hij zich soms enorm agressief voelde terwijl hij dat agressieve gedrag van
zichzelf niet herkende. Hij gaf aan dat
hij niet het gevoel had gehoord of begrepen te worden door zijn psycholoog. Hij
had het gevoel dat hij iemand voor zich had die vanuit een boek keek naar
klachten/symptomen en dat er vanuit deze theorie de problemen “aangepakt”
werden. Hij gaf aan dat hij het gevoel
had dat hij afwijkend was. Dat was hem ook medegedeeld door de psycholoog nadat
hij aangaf wat hij voelde en hoe hij over een aantal zaken dacht. Kortom: hij
had niet het gevoel dat hij gebaat was bij deze psycholoog en bij (deze)
medicijnen waardoor hij ook niet alles vertelde…bang om voor gek verklaard te
worden. Tijdens de coaching gesprekken kwam naar voren dat hij baat had aan
iemand die vanuit mensenmens contact hem benaderde. Iemand die hem niet in een
hokje of vakje wilde duwen en hem zonder waardeoordeel benaderde. Doordat hij
steeds in hokjes en vakjes geplaatst werd kreeg hij een laag zelfbeeld. Al
binnen enkele gesprekken merkte hij veranderingen in zijn denken en voelen. Ik
had en heb zeker niet het gevoel dat hij afwijkend gedrag heeft maar wel dat
hij snel overprikkeld raakt. Daar ga ik hem dan op coachen om meer rust en
regelmaat te krijgen, een hoger zelfbeeld te bereiken en hem in zijn kracht te
zetten. Hij heeft zoveel mogelijkheden en talenten, echter daar werd (vrijwel)
nooit naar gevraagd of gekeken. De basis is en blijft: Hij wil gewoon gehoord
worden zonder waardeoordelen, zonder vooroordelen…gewoon als mens en hij wil
handvaten krijgen.
Hij is een van de vele voorbeelden die ik tegen ben gekomen
in de afgelopen jaren. In sommige gevallen kwamen jongeren er zelf uit, in veel
gevallen ging het van kwaad tot erger met jongeren tot zeer extreme vormen aan
toe. Natuurlijk ben ik reëel en weet ik dat niet iedereen geholpen wil of kan
worden. Ik ben wel van mening dat de huidige hulpverlening, net als de
maatschappij, vaak niet synchroon loopt op de hulpvraag en de denk/gevoelswijze
van de jongeren van deze tijd.
De reden dat de huidige hulpverlening vaak niet werkt is
redelijk eenvoudig uit te leggen. De
jongeren van de afgelopen 30-40 jaar hebben een steeds hoger bewustzijn
gekregen. De jongeren verwachten steeds meer openheid, eerlijkheid,
transparantie, een benadering als die van een gelijke en om als vol aangezien
te worden. Ofwel: benadering op mensenmens niveau. Zij willen graag handvaten
waar zij zelf wat mee kunnen doen.. of niet! Zij willen niet meer dat hun zaken
opgedragen worden en of voorgelegd wordt vanuit de theorie of zelf
“veroordeeld” worden op “andere “denkwijzen! Wat ik ook vaak hoor bijvoorbeeld
is dat een jongere iets verteld over wat hij/zij voelt of denkt waarna het
antwoord komt: “Dat past bij je ziektebeeld”. Hmmm..ik vele gevallen denk ik
wat kort door de bocht. Deze andere denk- en gevoelswijze zijn in het bijzonder
herkenbaar bij HSP’s en worden vaak niet begrepen. Het verschil tussen een
stempel en HSP: Een “stempel” heb je (je hebt dus een ziekte/aandoening) en HSP
ben je. (het zijn persoonskenmerken)
De term: “een goede meester zegt niet wat je moet leren maar
laat zien waar je moet kijken” is (steeds) meer van toepassing. De mensen
veranderen razendsnel terwijl de maatschappij en hulpverlening er veelal
achteraan hobbelt. De maatschappij doet krampachtig zijn best om al deze
jongeren die niet onder een gemiddelde vallen in een hokje te plaatsen. Als je
alleen kijkt naar jongeren die HSP zijn zie je bijvoorbeeld sterk autonoom
gedrag en hebben zij moeite met autoriteit. Het kan dan ook niet anders dat
“we” daar met een andere blik naar moeten gaan kijken. De explosie in de
afgelopen 15-20 jaren aan ADHD, PDnos, ODD is dan ook niet zo vreemd als je
kijkt naar wat ik net benoemde.
Ik weet ondertussen uit ervaring dat het gros, ik denk
60-75% van de jongeren die vastlopen binnen de huidige hulpverlening (en
maatschappij), baat (zouden) hebben bij andere, vernieuwende vormen van
ondersteuning die bij deze nieuwe tijd hoort. Dat is dan ook de reden van het
opstarten van JeugdCentrum Differenze.
Ik hoop dat jullie weer met plezier dit blog gelezen hebben.
Mochten jullie vragen of opmerkingen hebben kunnen jullie altijd contact met
mij opnemen.
